افت شنوایی ناگهانی چه دلایلی دارد
همانطور که از نامش پیداست، کم شنوایی یا افت شنوایی ناگهانی به یکباره یا در عرض چند ساعت اتفاق افتاده و بر گوش داخلی اثر می گذارد. شدت افت شنوایی ناگهانی، بسته به عوامل خاص سلامتی متفاوت است. هنوز هم مشخص نیست که چه چیزی باعث این نوع افت شنوایی می شود و دنیای پزشکی به دنبال راه هایی است تا این پدیده را بیشتر بشناسد.
طیف آثار افت شنوایی ناگهانی از خفیف تا شدید گسترده است و می تواند یک شرایط دائمی بالقوه باشد. این اختلال همچنین ممکن است با وزوز گوش همراه باشد. پیشنهاد می کنیم که در صورت بروز این اختلال، فورا آن را با پزشک در میان بگذارید. اگر علائم تا مدت زمان زیادی طول کشید و یا منجر به کم شنوایی شد، تنها سمعک می تواند به شما کمک کند.
اگر مطمئن نیستید که علائم افت شنوایی ناگهانی را دارید یا خیر، به شدت توصیه می شود که در اولین فرصت با دکتر خود تماس بگیرید.
چه چیزی باعث افت شنوایی ناگهانی می شود؟
عوامل زیادی در رخداد این اختلال دخیل اند. مشکلات عفونی، گردش خون و مشکلات گوش داخلی از این قبیل اند. عوامل زیر می توانند مشکلاتی را برای گوش داخلی ایجاد کنند.
- بیماری منیر (نوعی بیماری در گوش داخلی که حملات آن شامل سرگیجه همراه افت شنوایی و وزوز گوش می باشد)
- تومور
- مشکلات جراحتی
- مشکلات سوخت و ساز
- اختلال در سیستم عصبی
- اختلال در سیستم ایمنی بدن
- مسمومیت
- دلایل ناشناخته
- عوامل دیگر
متاسفانه حتی تحقیقات آسیب شناسی هم نتوانسته اند دلیل اصلی افت شنوایی ناگهانی در بسیاری از بیماران را بیابند (هیوز و همکاران، ۱۹۹۶).
افت شنوایی ناگهانی چگونه تشخیص داده می شود؟
این اختلال معمولا با بررسی سوابق و معاینات فیزیکی سنجیده می شود تا علل عفونی بالقوه مثل عفونت گوش میانی، بیماری‌های سیستمیک (بیماری‌هایی که به طور همزمان چند اندام و بافت گوناگون بدن یا همه ی بدن را هدف قرار می‌دهند) و داروهای اتوتوکسیک مشخص گردد. در اصل، افت شنوایی ناگهانی (Sudden Hearing Loss) با استناد به کاهش اخیر شنوایی تشخیص داده می شود. این کار بطور کلی نیازمند یک شنوایی‌نگاره یا نوار گوش است. از طرف دیگر، مطالعات مربوط به خون معمولا سعی می کنند تا عوامل افت شنوایی ناگهانی مثل سفلیس، بیماری لایم، اختلالات سوخت و ساز، خودایمنی و گردش خون را رفع نمایند. تصویرسازی تشدید مغناطیسی یا ام آر آی(Magnetic Resonance Imaging) مغز برای بهبود بیماری نوروم آکوستیک به کار میرود. این بیماری یک تومور غیرشایع سرطانی (خوش خیم) است و معمولا به آهستگی رشد نموده و بر روی عصب اصلی در گوش درونی متصل به مغز تاثیر می گذارد. بالغ بر ۱۵ درصد از بیمارانی که به افت شنوایی ناگهانی دچار اند، این تومور را دارند (ارنسالو و همکاران، ۲۰۰۴).
برای تشخیص علت افت شنوایی ناگهانی، پزشک از شما سوالات زیر را خواهد پرسید:
- اولین بار چگونه متوجه افت شنوایی خود شدید؟ آیا به یکباره اتفاق افتاد یا به تدریج؟
- آیا بر هر دو گوش اثر گذاشته یا فقط یکی از آنها؟
- آیا سابقه ی عفونت گوش دارید؟
- آیا در خانواده ی خود سابقه ی افت شنوایی دارید؟
- آیا به تازگی بیمار شده اید؟ سابقه ی ابتلا به بیماری خاصی را دارید؟
- آیا در خانه یا محل کار در معرض سر و صدای بلند بوده اید؟
- آیا تاکنون جراحتی در سر شما ایجاد شده است؟
زمانی که علت افت ناگهانی شنوایی معلوم شود، آن بیماری یا شرایط مسبب رفع گردیده و در نتیجه ی آن، افت شنوایی درمان می شود.
در بسیاری از موارد، دلیل افت شنوایی ناگهانی ناشناخته است؛ یعنی پزشکان نمی توانند علت را بیابند. در این مواقع، اغلب استروئید های خوراکی تجویز می شود. این دارو به بهبودی افت شنوایی ناگهانی و ناشناخته ی بیماران کمک می کند.
برای بیمارانی که شرایط پزشکی مثل پوکی استخوان یا دیابت دارند و نمی توانند استروئیدها را مصرف کنند، پزشک در شرایط اضطراری دارو را مستقیما به پرده ی گوش تزریق می کند تا سرایت محتمل آن به دیگر قسمت های بدن را محدود نماید.
علائم افت شنوایی ناگهانی
احساس فشار و یا وزوز گوش اولین علائم کاهش شنوایی حسی-عصبی هستند. علائم معمولا به صورت دفعه ای یا پس از چند روز و غالبا در گوش بروز می کنند. شدت نشانه ها هم به طور قابل توجهی متفاوت است. در بدترین حالت، امکان دارد ناشنوایی همیشگی رخ دهد.
مقطع عرضی حلزون گوش. متخصصان علت کم شنوایی ناگهانی را به نقص رگ خونی در حلزونی گوش داخلی نسبت می دهند.
برخلاف انتظار، گوش درد نشانه ی متداولی نیست. احساس درد در گوش دلایل متفاوتی دارد و ممکن است درمورد خطر دیگری مانند عفونت هشدار دهد. شنیدن صداهای گنگ و نامفهوم در داخل گوش یا سرگیجه می تواند نشانه ای از کم شنوایی حسی-عصبی باشد. به عنوان مثال، مطالعات نشان می دهند که ۲۵% از بیماران، با همین شرایط (سرگیجه) و نیز با مشکلات قلبی عروقی شناسایی می شوند.
متداول ترین علائم شامل موارد زیر می شود:
- افت شنوایی بدون هیچ دلیل قابل شناختی
- عدم گوش درد
- کاهش شنوایی یکی از گوش ها
از موارد زیر نیز می توان به عنوان علائم همراه یاد کرد:
- سرگیجه
- از دست دادن حس در گوش خارجی
- احساس فشار در گوش
- وزوز گوش
درمان کم شنوایی ناگهانی
هر چه سریع تر شروع به درمان کنید، تشخیص علت آن آسان تر خواهد بود. بهترین حالت این است که تا ۲۴ ساعت پس از بروز علائم، ماجرا را با متخصص گوش، حلق و بینی درمیان بگذارید و بلافاصله به فکر درمان باشید.
درمان این اختلال شامل تحریک گردش خون در گوش داخلی و از بین بردن عوامل احتمالی می شود. دیگر روش های درمان به شرح ذیل است:
تجویز داروی افزایش دهنده گردش خون (رئولوژی)
در صورت بروز افت شنوایی، گردش خون در گوش داخلی ضعیف می شود. خون مواد مغذی مورد نیاز گوش داخلی را تامین می کند. چنانچه گردش خون مهار گردد، سلول های حسی مویی گوش برای همیشه آسیب می بینند. مصرف داروهای افزایش دهنده گردش خون، علاوه بر بهبود وضعیت گردش خون، به دلیل داشتن کورتیزون از ورم جلوگیری می کند (درمان ضد ورم).
بی حسی موضعی به منظور مسدود کردن راه عصب های مهار شده
مواد بی حسی موضعی مانند پروکائین و لیدوکائین در درمان کم شنوایی ناگهانی بسیار استفاده می شوند (درمان به روش انقباض ماهیچه ها). در این روش، راه عصب هایی که احتمال دارد منجر به انقباض عروقی شوند، بسته می شود. این روش درمانی همواره باید تحت نظر پزشک و در کلینیک انجام شود.
سمعک
کم شنوایی ناگهانی یک آسیب دائمی به سلول های حسی مویی می زند که بطور بالقوه منجر به ناشنوایی یا کم شنوایی همیشگی می شود. تنها راه درمان افت شنوایی دائمی همراه با وزوز گوش، استفاده از سمعک است. سمعک یک صدای آرام و لطیفی را در گوش فرد ایجاد می کند تا حواس وی از وزوز گوش پرت شود. این تولید صدا برای محیط های شنیداری بسیار آرام مناسب است.
اتاقک فشار اکسیژن
گزینه ی دیگر، درمان به روش فشار اکسیژن است که در آن، فرد در یک اتاقک با فشار اکسیژن بالا قرار می گیرد. این شیوه، روش درمانی خوبی ست؛ ولی با توجه به معیارهای پزشکی مبتنی بر شواهد، ممکن است خیلی موثر نباشد.
درمان موارد خاص و شدید
دیالیز (آفرزیس) یکی دیگر از گزینه های درمان افت شنوایی ناگهانی بسیار شدید است. این روش، بارش لیپوپروتئین کم چگال برون اندامی تحریک شده به وسیله ی هپارین نامیده می شود که طی آن، خون از مواد مسبب انعقاد پاک می شود. این کار، گردش خون را بهبود می بخشد. موارد شدید باید بستری شوند، اما درمان سرپایی توسط پزشک متخصص هم امکان پذیر است.
درمان با وجود اضافه وزن و دیابت
درمان سختی سرخرگ‌ها (چربی، کلسترول و دیگر مواد انباشته شده در داخل یا روی دیواره های سرخرگ ها) اهمیت فراوانی دارد. تغییرات سبک زندگی که می تواند درمان را راحت تر کند به شرح زیر است:
- کاهش وزن به همراه رژیم کم چرب و ورزش
- تنظیم صحیح سطح قند خون
- پرهیز از مصرف نیکوتین، قهوه و الکل
اجرای این تغییرات تاثیر بسزایی در یک درمان موثر خواهد داشت.
روش های جایگزین
روش های دیگری هم برای درمان وجود دارند. اما اثرگذاری آنها هنوز اثبات نشده و در برخی موارد، طب سنتی آنها را رد نموده است.
چنانچه شنوایی خود را از دست دادیم، چه کنیم؟
اگر این اتفاق به یکباره یا طی چند روز افتاد، هر چه سریع تر تحت درمان های پزشکی قرار بگیرید. تمام حدسیات مبنی بر آلرژی و غیره را کنار بگذارید و در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه نمایید. حتی اگر دلیلی کوچک و جزئی باعث این اتفاق شده، درمان فوری موجب می شود شنوایی قبلی تان نیز بهتر گردد.